VIB in het pedagogisch ontwikkeltraject

We communiceren wat af met elkaar. Deels bewust maar voor een groot deel ook onbewust. Met je lichaam geef je voortdurend allerlei signalen af, door je houding, je mimiek, de manier waarop je beweegt. En dan heb je nog niet eens je mond open gedaan! Denk eens aan je stem; de intonatie, het volume, stemgeluid. Door je van al deze dingen bewust te worden, kun je ook bewuster communiceren. Dit is een belangrijk inzicht uit de P.O.T. training die ik volg met mijn team. Met behulp van Video Interactie Begeleiding nemen we onze eigen manier van communiceren onder de loep.

Komt er iemand op je vingers kijken
De eerste keer was wel spannend hoor. Er loopt iemand rond op de groep met een camera die precies volgt wat jij en de kinderen doen en hoe de één op de ander reageert. En naderhand ga je de beelden terug kijken. Hoe confronterend zal dat zijn? Viel allemaal reuze mee! Ik had eerlijk gezegd niet eens in de gaten dat de VIB’er er was omdat ze heel onopvallend te werk ging en ik gewoon met mijn werk bezig was. Doordat de kinderen waren voorbereid op de komst van de VIB’er, besteedden zij ook niet al te veel aandacht aan de camera. Al blijven sommige kinderen zoiets natuurlijk machtig interessant vinden.



Een beeld zegt meer dan duizend woorden
Het terugkijken was ontzettend leuk en verhelderend. In de eerste bijeenkomst richtten we ons vooral op de contactinitiatieven van kinderen: hoe wij deze ontvangen, verbaal en non-verbaal, en hoe het kind of de groep hierop reageert. Ook keken we naar hoe kinderen gebruik maken van de ruimte. Hieruit bleek bijvoorbeeld dat er veel behoefte is aan grofmotorische activiteit (vooral onder de jongens tussen 4 en 8 jaar) maar dat er binnen geen mogelijkheid toe wordt geboden. De pm’ers wijzen de kinderen er voortdurend op dat er niet gerend en geschreeuwd mag worden, dat kinderen van elkaar af moeten blijven. Eigenlijk proberen ze hiermee een belangrijke behoefte te onderdrukken of om het nog wat dramatischer te stellen: een ontwikkelingstaak van een kind te belemmeren. In een sector waarin het kind centraal staat, kan dat natuurlijk niet de bedoeling zijn.

Hier kunnen we iets mee!
Het leuke aan de training is dat het zo naadloos aansluit op de praktijk en dat je meteen met nieuwe inzichten aan de slag kunt. Met behulp van de pedagogische doelen, de ontwikkelingsgebieden uit het spinmodel en de communicatiecirkel kun je bovendien elke stap verantwoorden. Doordat de nadruk bij het terugkijken ligt op succesvolle interactie-momenten leer je deze herkennen en uitbouwen. Het is fijn dat de VIB’er ervan uitgaat dat de pm’er al over veel kennis en vaardigheden beschikt. We hoeven in principe weinig nieuws te leren en geen dikke boeken te bestuderen, maar leren door kijken en luisteren hoe we meer en beter gebruik kunnen maken van wat we al weten en kunnen. En wat ook niet onbelangrijk is: het hoeft niet tot grote, ingrijpende veranderingen te leiden. Kleine aanpassingen kunnen grote effecten hebben zoals oogcontact maken en toewenden, positief formuleren van afspraken, voorbereiden of inspelen op alles wat anders is dan normaal, sensitief reageren, structuur bieden of de groep betrekken bij een contactinitiatief van een individueel kind. Tot nu toe vind ik de VIB een zinvol instrument waarmee je in weinig tijd veel kunt bereiken en waarin je heel actief betrokken wordt. Uiteindelijk ben je als pm’er zelf je belangrijkste instrument.